Skip to navigation – Site map

HomeNuméros119LibrairieBoris Pahor, Quand Ulysse revient...

Librairie

Boris Pahor, Quand Ulysse revient à Trieste

Anne Roche
Translated by Katrien Vandenberghe
p. 201
Bibliographical reference

Boris Pahor, Quand Ulysse revient à Trieste, uit het Sloveens naar het Frans vertaald door Jure Kozamernik, Parijs: Pierre-Guillaume de Roux, 2013, 329 p.

This article is a translation of:
Boris Pahor, Quand Ulysse revient à Trieste [fr]

Full text

1Ogenschijnlijk gebeurt er in deze roman van Boris Pahor niet veel. We schrijven september 1943. De protagonist, een jonge Sloveense soldaat in het Italiaanse leger, heeft net vernomen dat de troepen die onder Italiaans bevel staan, in het Duitse leger moeten dienen om de partizanen te bestrijden. Zoals veel van zijn kameraden heeft hij besloten te deserteren. In het station van Triëst ontsnapt hij aan de Duitsers en daarna loopt hij te voet naar een dorp in de Karst dicht bij zijn geboortedorp. Zal hij zich aansluiten bij de maquisards in de bergen of bij het verzet dat zich organiseert in Triëst? Op het einde van de roman zien we hem van de heuvels afdalen in de richting van Triëst. Er heeft geen enkele andere handeling plaatsgevonden, behalve dan de reflecties van de hoofdfiguur.

2Ondanks deze schijnbare rimpelloosheid bevat de roman historische informatie die tot nadenken stemt. Naar aanleiding van Rudi’s ontmoetingen met oude dorpsbewoners halen die laatsten herinneringen op aan het ontstaan van het fascisme en de antifascistische strijd, maar ook aan de Sloveens-nationalistische component: haat tegen Italië (de overheersende macht die neerkijkt op de Sloveense cultuur en het onderricht van de Sloveense taal verbiedt) is aan het antifascisme van sommigen niet vreemd. Verschillende personages verinnerlijken het Italiaanse misprijzen voor de Slovenen, bijvoorbeeld Vida, die een Italiaanse geliefde heeft en niets liever wil dan in de stad te gaan leven. Om zich tegen dat misprijzen af te zetten steekt de protagonist – of de auteur –, als hij zoals Odysseus in zijn geboorteland terug is, de loftrompet over de onherbergzame natuur van de Karst, die mannen en vrouwen vormt die op haar lijken. Voor een Franse lezer roept zulke lof kwalijke reminiscenties op aan het Vichy-regime, maar dat moet worden genuanceerd: ten eerste omdat de ‘natuur’ van de Karst ten dienste wordt gesteld van de wil tot verzet tegen verdrukking, en vooral omdat er geen tegenstelling is tussen stad en platteland. Hier klinkt geen tegenhanger van de vreselijke slogan ‘la terre ne ment pas’ (de bodem liegt niet) aangezien de protagonist uiteindelijk besluit in de stad te gaan vechten.

3De lezer die meer te weten wil komen over Triëst blijft na de lectuur wat onvoldaan achter, want de stad blijft buiten beeld. De in de titel aangekondigde homerische thematiek is alleen tussen de regels te lezen. En niet elke lezer zal even gevoelig zijn voor de psychologische analyse van het hoofdpersonage, zijn aarzelingen, in de liefde, tussen de frivole Vida en de opstandige Majda, of zelfs voor de bijzonder levendige taferelen die aan het genre van de oorlogsroman raken (de razzia in het station van Triëst, de twee zwijgende onderduikers in de tram). Maar het boek is vooral interessant om de bevestiging van het recht van minderheden om taalkundig en cultureel te bestaan – een bevestiging die absoluut nader moet worden onderzocht, om elke mogelijke verwarring met enige vorm van communautarisme te voorkomen.

Top of page

References

Bibliographical reference

Anne Roche, Boris Pahor, Quand Ulysse revient à TriesteTémoigner. Entre histoire et mémoire, 119 | 2014, 201.

Electronic reference

Anne Roche, Boris Pahor, Quand Ulysse revient à TriesteTémoigner. Entre histoire et mémoire [Online], 119 | 2014, Online since 01 January 2016, connection on 19 April 2024. URL: http://journals.openedition.org/temoigner/1640; DOI: https://doi.org/10.4000/temoigner.1640

Top of page

About the author

Anne Roche

By this author

Top of page

Copyright

The text and other elements (illustrations, imported files) are “All rights reserved”, unless otherwise stated.

Top of page
Search OpenEdition Search

You will be redirected to OpenEdition Search